واکاوی رشد اخلاقی کشاورزان در بهره ‏برداری از منابع آب کشاورزی (مورد مطالعه‏ ی شهرستان خرم ‏آباد)

شرایط بحرانی منابع آبی کشور، لزوم همراهی راهبرد اخلاقی در کنار سایر راهبردهای اقتصادی، قانونی، فناوری، دانشی و مدیریتی را ایجاب کرده است. از این رو تحلیل رشد اخلاقی بهره ­برداران بر اساس تبیین بنیان­های فکری شناختی و منطقی آنان از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی قضاوت و رشد اخلاقی کشاورزان شهرستان خرم­ آباد در بهره ­برداری از منابع آب انجام شده است. برای این هدف بر اساس نظریه رشد اخلاقی لارنس کلبرگ، دو نمونه تعارض اخلاقی در بهره­ برداری از منابع آب زیرزمینی برای تعیین سطوح رشد اخلاقی کشاورزان تدوین و طرح گردید.از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری داده ­ها از نمونه­ ای شامل 310 کشاورز شهرستان خرم‌آباد استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط چهار نفر از اساتید بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز تائید و برای ارزیابی پایایی، یک مطالعه راهنما با تعداد 30 نفر پاسخگو اجرا گردید که دامنه آلفای کرونباخ مقیاس ­های تحقیق بین0/82 تا 0/87 بدست آمد. نتایج تحلیل تعارضات اخلاقی نشان داد که موافقان حفر چاه غیرمجاز عمدتاً سطح اول (اخلاق پیش عرفی) و مرحله دوم (اخلاق ابزاری) رشد اخلاقی را مبنای قضاوت خودشان قرار می­ دهند. ولی قضاوت مخالفان حفر چاه غیرمجاز بیشتر مبتنی بر سطح دوم (اخلاق عرفی) و مرحله چهارم (اخلاق طرفدار قانون و نظم اجتماعی) رشد اخلاقی بود. همچنین، قضاوت اخلاقی مخالفان «ممانعت از پر کردن چاه غیرمجاز» عمدتاً بر اساس سطح سوم (اخلاق پساعرفی) و مرحله پنجم (اخلاق قراردادی اجتماعی) رشد اخلاقی بود؛ اما موافقان اکثراً بر اساس سطح دوم (اخلاق عرفی) و مرحله سوم (اخلاق هنجاری) رشد اخلاقی، قضاوت می­ کردند. در نهایت بر مبنای نتایج حاصله، پیشنهاد‏هایی ارائه شد.